Meer plezier en effect bij het werken met jongens:
in onderwijs, opvoeding of elders

Key issues zijn: veilige gehechtheid aan ouders (en andere nabije volwassenen); de belangrijke rol van vaders; de ontwikkeling van taal, invoelingsvermogen, sociale vaardigheden, zelfreflectie, communicatie en zelfmanagement van hun gevoelens. Daarmee krijgen jongens en jonge mannen meer keuzevrijheid (ook innerlijk) en zijn zij beter toegerust om hun sekse zelf in te vullen (gender) voor hun relaties en constructieve deelname en bijdragen aan de maatschappij.

De posities, perspectieven en rollen van mannen en vrouwen zijn volop in beweging. De soms bittere ‘voordelen’ van de oude positie van mannen in het patriarchaat maskeren de nadelen die mannen bij de traditionele rolverdeling ondervinden: ‘de achterkant van het patriarchaat‘ zoals bijv. gebrekkige reflectie en ontwikkeling van hun gevoelsleven, gebrek aan goed contact met partner en kinderen, werkelijke intimiteit en betekenis, eenzaamheid en vroege slijtage. Zij lijken te compenseren via materieel gewin, ‘macht over anderen’ in plaats van over zichzelf, hun emoties, gevoelens, gedachten en keuzes, en andere ‘voordelen’ compenseren.

Emancipatie van mannen en vrouwen is geen zero-sum game, integendeel; zij sluiten op elkaar aan en zijn uiteindelijk ook ook voorwaarde voor elkaar.

Het is de kunst voor (jonge) mannen om na te denken over wat zij meemaken: ‘de binnenkant van de male box‘ en zelf mee máken, verantwoordelijkheid te nemen voor de gevolgen van hun gedrag en betekenisvolle perspectieven te vinden, weg uit hun oude rol  en samen te werken met meisjes/vrouwen, ieder die zijn sekse zelf invult in samenwerking met anderen. 

Oorlog, polarisatie en het verlies van politieke samenhang & leiderschap veroorzaken veel spanningen. Er is alleen hoop als we er samen de schouders onder zetten. Vraagstukken inzake duurzaamheid, klimaat en globalisering plaatsen ons voor forse opgaven. De ‘invisible hand’ van de ‘vrije’ markt heeft zijn hand overspeeld, zie bijvoorbeeld de woningmarkt. Ook het werk verandert, denk bijvoorbeeld aan robots en AI. Veel jongens en (jonge) mannen zien nieuwe mogelijkheden voor een zinvol bestaan met een meer gelijke rolverdeling, beter zelfmanagement, ruimte voor hun gevoelens, aandacht voor opvoeding en verzorging en meer uitwisseling en intimiteit. Anderen laten zich helaas nog beperken door achterhaalde mannelijkheidscodes: wees ‘stoer’, ‘laat je niet kennen’, krijg macht over anderen, offer je mogelijkheden op om veel geld te verdienen, ongeacht de gevolgen voor anderen of het klimaat). Zij werken keihard om met de opbrengst van dat harde werken de dingen te kunnen kopen die moeten compenseren voor dat harde werk. Zij maskeren hun verdriet achter woede en wrok, verdoven hun verdriet via harde muziek, porno, agressie op straat en vinden weinig aansluiting buiten hun eigen ‘bubbel’
De coronacrisis heeft ook veel jongens flink geraakt. Sommigen zitten in een identiteitscrisis; hun gevoel van eigenwaarde is beschadigd. Dit maakt hen mikpunt van extreme rattenvangers die van hun kwetsbaarheid gebruik maken.

Jongens reageren soms anders dan meisjes; minder met (erkende) depressie maar vaker met agressie (vooral bij jongens met een hoog testosteron en lage cortisolspiegels, of door zich juist (extreem) af te sluiten. De vraag is wat zíj nodig hebben om invoelingsvermogen te ontwikkelen en hun eigen (soms seksuele) energie in goede banen te leiden. Als zij zich leren uitspreken, vooral ook over wat hen bezig houdt, kunnen zij steun zoeken bij elkaar en zich op constructieve wijze met anderen verbinden. In je eentje lukt het niet. Volwassenen kunnen hen bemoedigen en steunen.

Andere benadering Geen jongen is hetzelfde. Dus geen stereotypen, maar jongens vragen soms een andere benadering dan meisjes. Stil of extravert, ieder vult zijn sekse met zijn talenten anders in (gender). Ontken sekseverschillen niet, die bestaan; soms sterk, soms minder. De uitdaging is om díe recht te doen maar de daar aan gekoppelde ongelijkheden te bestrijden, zeker ook voor hen die buiten de binaire indeling vrouw/man vallen. (Zie tab achtergronden)

Kijk met jongens naar wat de toekomst ook hén te bieden heeft en wat zij de maatschappij kunnen bieden. Geef je rekenschap van wat zij in aanleg meekrijgen, van de voorbeelden die zij krijgen, van hun eigen vaak wat onregelmatiger ontwikkelingstempo, van wat er zoal op hen afkomt en inwerkt. Dat stelt hen voor eigen opgaven.

Zoek wat hén boeit en verwondert. ‘Fragen statt sagen’. Wat houdt hen bezig? Wat zijn hun vragen en motieven? Hun dilemma’s & valkuilen? Heb oog voor hun zoektocht naar zin en betekenis, hun experimenteergedrag, energie, dadendrang & groeiend zelfmanagement, Geef aandacht aan empathie en taal, reflectie en communicatie. Zie en wees nieuwsgierig naar wat zij meemaken en zelf mee máken! Natuurlijk maken ze daarbij ‘fouten’, als ze daar maar van leren, zo werkt de evolutie. ‘Heb je fouten lief’ anders zijn ze voor niets geweest.

Volwassenen kunnen met hun ervaring een grote rol spelen. Regel één is contact. Wees met hen nieuwsgierig, verwonder je, confronteer zo nodig kort en duidelijk, liefst met alternatieven, en heb vooral plezier in jongens en jonge mannen in al hun verscheidenheid; dán geven zij ook veel terug. 

Geef goede voorbeelden, zoek mét hen oplossingen, nieuwe wegen, inspireer! Geef zo nodig aanwijzingen op maat, richtingen, informatie, verschaf hen kennis, stel grenzen en geef vooral goede feedback! Help hen zich los te maken van oude beperkende sekserollen, zich te verzetten tegen geweld (bijv. tegen vrouwen, meisjes, seksuele minderheden) en daar ook anderen op aan te spreken en vooral ook samen te werken.

Onderwijs weet veel jongens niet te bereiken. Zij verzetten zich tegen de gangbare formats en voelen zich niet aangesproken. Sommigen missen de aansluiting bij de maatschappij. Hoe bereiken wij hen en krijgen we hun kwaliteiten en talenten beter in beeld? Wat kúnnen zij al, waar hebben zij plezier in, wat lokt hen? Wat kunnen zij voor anderen betekenen? Zie onderstaand boek en zie ook onder ’thema’s’ (bovenbalk)