Emancipatie(-beleid) is een zaak van vrouwen én mannen.

Portfolio Emancipatie(-beleid)

Je kunt iedere vrouw op straat aanspreken en vragen wat zij van de positie en perspectieven van vrouwen vindt, en zij heeft dan een vaak uitgebreid en meestal goed doordacht antwoord. Vraag het een man en menigeen murmelt iets van ook wel afwassen en heus wel een aandeel nemen in de zorg, al werken bedrijven slecht mee. Het ouderschapsverlof voor mannen is bijv. in Nederland bijna het slechtst geregeld van heel Europa… Er is de laatste jaren enige verbetering, zo is er vanaf augustus 2022 gedeeltelijke betaling van de eerste 7 weken, maar dat is voor mensen met een laag inkomen onvoldoende. Er is nog meer nodig om tot een betere balans tussen werk, zorg en opvoeding te komen. Of is het gepraat over emancipatie slechts lippendienst, of voorbehouden aan hogere inkomens? Steeds meer jonge mannen nemen hun relatie gelukkig serieus, kiezen voor bewust vaderschap, nemen hun aandeel in de zorg voor kinderen, en distantiëren zich van seksueel geweld en andere vormen van onderdrukking van vrouwen en LHBTI mensen. Zij treden daar tegen op en dat verdient alle steun, zeker ook van andere mannen.
Maar wat heeft emancipatie voor mannen in petto? Meer ruimte om hun eigen sekse zelf in te vullen, meer intimiteit, een veelzijdiger bestaan, en minder eenzijdige druk: van werk, carrière of andere mannen. Veel mannen zijn gewend veel te verdienen (of binnen te halen) om veel te kunnen consumeren om daarmee weer de tol die dat vele werk vergt te compenseren. Maar hoe zit het dan met mannen met een slechte arbeidsmarktpositie? Zonder vaste baan? Zzp-er uit noodzaak… Samen delen van zorg en inkomen, maar als er geen ‘samen’ is? Hoe zit het met hun balans in het leven? Kortom: werk aan de winkel: er moet nog veel worden nagedacht over de vraag hoe mannen niet alleen op hun solidariteit met, of wangedrag t.o. vrouwen aan te spreken maar ook op hun eigen motieven en dilemma’s.

Belangrijke items zijn:

Vaderschap

Een citaat uit Men’s Health Australia, May 27, 2021: THE POWER OF GREAT MALE ROLE MODELS

“As fathers, we need to figure out how to show up in the world for our kids, especially now.”

Onbaatzuchtig, bescheiden, empathisch, respectvol – dit zijn maar een paar woorden die ik zou gebruiken om mijn vader te beschrijven. Het zijn ook dezelfde woorden waarmee ik beschrijf wat er bij komt kijken om het meest krachtige rolmodel te worden dat we kunnen zijn. Het zal dan ook niet verbazen dat ik op de vraag naar mijn beste rolmodel antwoord met ‘mijn vader’. Hij leerde me de ware betekenis van deze woorden, en dat ik als ik het best mogelijke rolmodel wil zijn, moet streven naar hetzelfde. Ik ben zo gelukkig met mijn 4 jaar oude zoon Benji en een 1-jarige dochter Elsie. Het is niet eenvoudig om een vader te zijn; het is het moeilijkste wat ik ooit heb gedaan. Ik ben er zeker van dat er talloze vaders zijn die net als ik worden opgeslokt door de alledaagse hectiek van vader zijn, dat we soms vergeten wat voor belangrijke rol we spelen in de levens van onze kinderen. Kortom: Als vaders staan we voor de klus om uit te zoeken hoe wij ons tonen in de wereld van onze kinderen, zeker vandaag de dag.     (Vertaling LW)

Hoe krijgen we mannen al vóór de geboorte van een kind voldoende betrokken bij hun komend vaderschap? Goede voorbereiding doet wonderen. Ontwikkeling van veilige gehechtheid aan de vader ziet er soms wat anders uit dan aan de moeder. Betrokkenheid van vaders vanaf de geboorte heeft positieve gevolgen voor zowel meisjes als jongens. Meisjes en jongens gaan later met meer lef en ambitie de buitenwereld in. Bij jongens valt m.n. op dat zij hun taalvermogen eerder ontwikkelen en minder probleemgedrag vertonen, minder terugvallen op agressie om hun problemen op te lossen. Onderzoek naar veilige gehechtheid was tot nu toe vooral gericht op de relatie moeder kind. Hier is nog een wereld te winnen. Naar mijn stellige indruk vindt er bij vaders die geen kans krijgen (of nemen) om bij hun pasgeboren baby en vrouw te zijn een omgekeerd proces plaats: zij willen erbij zijn, dat kan niet, dat verdriet/gemis moeten zij wel wegdrukken om geen fouten in hun werk te maken (wie wil er een buschauffeur of chirurg die met z’n kop bij zijn vrouw en kind is…) en zo zet er een proces van ónthechting in, dat later lastig ongedaan is te maken…

Taakverdeling

Joke Kool-Smit schreef vele jaren geleden (vooral voor vrouwen) al over de schijf van 5: besteed in je leven aandacht aan werk (betaald), zorg (voor jezelf, huishouding, je relatie, opvoeding), opleiding, vrije tijd, en vrijwilligerswerk (de maatschappij om je heen klein of groot, de buurt, de gemeente, het land, de wereld) Op die manier heb je 5 poten onder je kruk…Als er twee onderuitgaan (door wat voor reden dan ook) zit je nog stabiel… Dat zelfde geldt natuurlijk ook voor mannen, die nu nog vaak eenzijdig zijn georiënteerd op betaald werk (en dat vragen veel werkgevers ook…). Dat kan heel anders en beter. Vrouwen kunnen én werken én kinderen krijgen/zorgen. Mannen kunnen niet zelf kinderen dragen en krijgen, maar er valt genoeg te doen. Mannen die al langer bij de opvoeding van hun kinderen betrokken zijn willen niet meer anders. En mannen die voor hun overlijden gevraagd wordt wat ze anders in hun leven hadden gewild antwoorden (80%!) dat ze meer contact met hun kinderen hadden willen hebben.

Duurzame samenleving

Er bestaat een mannelijk perspectief op duurzaamheid. Het oude vliegwiel van aanzien door bezit, concurrentie en weinig verantwoordelijkheid voor de gevolgen van eigen gedrag draait nog door maar er zijn andere mogelijkheden, die concreet houvast bieden en het leven van mannen zin en betekenis geven. Over deze materie schreef ik begin juni een essay voor iNSnet (Internetwork for Sustainability, INSNET foundation).

Seksualiteit

Jongens staan voor de opgaven hun (seksuele) energie te leren kennen, waarderen en beheersen. Er is niets mis met sterke lustgevoelens, integendeel, een bron van plezier, mits met kennis van je eigen lijf en lust en dat van de ander; je moet je eigen emoties, drijfveren, verlangens en driften leren managen en daarover kunnen communiceren.
Seksueel geweld moet natuurlijk in al zijn vormen bestreden worden: door goede voorbeelden, door duidelijke actie, maar straf alleen is niet voldoende. Je moet jongens die over de schreef zijn gegaan niet alleen begrenzen en confronteren maar ook ruimte geven en uitdagen om te reflecteren op wat zij gedaan hebben. Met hen bezien hoe zij op een of andere wijze iets goed kunnen maken of toch op zijn minst te leren excuses formuleren en aanbieden. Vaak voelen zij wel aan dat er iets mis was, voelen enige schaamte of schuldgevoel, maar weten dat slecht te articuleren, te verwoorden, je scoort daarmee niet in je peergroup (althans dat dénk je) en zo vindt ook hier weer een proces van pantsering, niet (willen) weten, plaats. Schaamte of schuld moet je omzetten in iets concreets, een actie, anders gaat het onderhuids, dat voelt rottig en wordt onderdrukt en zo worden jongens ongevoelig voor de reden van hun eigen ongeluk (en dat van de partner natuurlijk).

Zie verder Portfolio Emancipatie en downloadable texts.
In 2010 werd ik uitgenodigd bij de start van de nieuwe ‘Working Group on Men and Masculinities‘ van EIGE, het European Institute for Gender Equality  (Vilnius. Lithuania). Sindsdien is er veel gebeurd en geschreven. De tekst die ik daarvoor schreef is m.i. nog steeds actueel.  WJ10 460 EIGE basic text3