Sommige onderstaande titels zijn wat ouder. Vermelding van deze boeken betekent dat deze teksten voor mij bijzonder inspirerend en leerzaam waren. Soms verwijs ik er naar bij een lezing, workshop of training. Dat ik op onderdelen met schrijvers van inzicht of mening kan verschillen doet daar niets aan af.
Verder is er al vele jaren iedere maandag een ‘Weekly update’ van Dennis Barbour van Partnership for male Youth met wekelijks enige samenvattingen van research wereldwijd. Gezondheid, opvoeding, onderwijs, werkgerelateerde issues en nog veel meer. Zie: https://www.partnershipformaleyouth.org/weekly-news-roundup.html . De toon is constructief en zeker geen backlash naar oude patriarchale aandacht. Via die site kan men zich gratis inschrijven en krijgt men toegang tot de Library van de afgelopen 10 jaar met zo’n 1900 items!
APS, Jannet Maréchal-van Dijken, Otto de Loor, Monique Sanders en Madeleine Vliegenthart Jongens aan de slag. Onderzoek op een 3-tal scholen, kenmerken van jongens 12-15 jaar en ‘Wat werkt in de les?’ (APS 2012) (gratis download: zie internet)
APS, Jannet Maréchal, Otto de Loor, Monique Sanders, Guido van Hoek Jongens aanpak(-ken) Vergroten van het handelingsrepertoire van docenten ten behoeve van een meer bewuste jongensaanpak in het voortgezet onderwijs. APS 2014 (gratis download via internet)
Baron-Cohen, Simon, M/V; Het Verschil. Waarom mannen en vrouwen verschillend denken, voelen en doen (Lifetime/Kosmos/Z&K Uitgevers, Utrecht/Antwerpen 2004)
Belgin, Anthony (e.a.), ‘The socialization of boys and men in the modern era: An evolutionary mismatch‘ in: Development and Psychopathology (2019), 31, 1789-1799.
Bergsma, Esther, Hoogsensitieve kinderen. Praktische leidraad voor ouders en professionals. 6e herziene druk. 2020.
Biddulph, Steve, Jongens hoe voed je ze op? Waarom ze zo anders zijn en hoe ze opgroeien tot gelukkige en evenwichtige mannen. Rijswijk, Elmar 1999
Australisch; globaal, zeer praktisch maar goed onderbouwd. Vooral over witte middle-class 2-ouder gezinnen en niet specifieke groepen met hun eigen context en problemen. Vraagt derhalve om uitbreiding, maar – hoe lang geleden ook geschreven – een uitstekend vertrekpunt. Een van de weinige boeken waarin het ook léuk is om ouders van zoons te zijn.
Boys’ Education Lighthouse Schools Programme (Commonwealth of Australia 2003) Boys: getting it right. Summary of the report into the education of boys by the House of Representatives Standing Committee on Education and Training, October 2002. Deel 2: 2006. Evaluatie, aanbevelingen 2008.
Geruchtmakend en inspirerend overheidsrapport als gevolg waarvan in Australië gelden zijn vrijgemaakt om uitdagend en kansrijk onderwijs voor jongens te helpen ontwikkelen. (gratis download via internet)
Bob (R.W.), Connel, (later = Roberta Connel)
– Masculinities(Cambridge UK 1995)
Australisch, een klassieker op dit gebied. Vooral aandacht voor allerlei beelden en ‘constructies’ van mannelijkheid, hoe die ontstaan en invloed uitoefenen. Connel gaat totaal niet in op nature-nurture-interactie. Uiteenlopende casestudies van hetero tot homo; Connel neigt naar het extreme (van fairy-queens tot sporthelden), maar sinds Connel’s boek kan minder dan ooit ongedifferentieerd over ‘mannelijkheid’ als één monolithisch beeld worden gesproken!
– The Men and the Boys. Cambridge UK 2000
Een concreet vervolg op ‘Masculinities’
Brussel, Karin van & Henno Oldenbeuving, Geef ze vleugels op het MBO. Een jongensachtige aanpak, Deltion College, Zwolle januari 2017. 96 pagina’s.
Brussel, Karin van & Henno Oldenbeuving, Geef ze vleugels op het MBO. Een jongensachtige aanpak
Zeer praktisch, illustraties, kadertjes, veel tips, zeer mooi uitgegeven (vorm ondersteunt inhoud). Wat erg kort door de bocht qua neuropsychologie.
Damasio, Antonio, Amsterdam, Wereldbibliotheek 2003 (London, Heinemann, 2003)
schatten. Het gelijk van Spinoza. Vreugde, verdriet en het voelende brein.
Inmiddels een klassieker over Spinoza’s antwoord op Descartes, nu gefundeerd in neurobiologisch onderzoek. Fundamenteel werk met overigens weinig differentiatie naar jongens en meisjes, maar een zeer coherent beeld van de vorderingen in neurobiologisch onderzoek naar de verhouding tussen prikkels, emoties, gevoelens en cognities. Hij leidt ons aldus naar een elegant concept waarin de wisselwerking tussen omgeving en het lichaam uitvoerig aan de orde komt. Met dit boek kan men allerlei publicaties waarin neuro-biologische verschillen tussen jongens en meisjes en de daaruit voortvloeiende verschillende ontwikkelingsopgaven aan bod komen, beter doorgronden en op hun waarde schatten.
Delfos, Martine F., zie ook: www.mdelfos.nl :
– De schoonheid van het verschil. Waarom mannen en vrouwen verschillend én hetzelfde zijn Lisse (Harcourt Book Publishers) 2004 inmiddels al weer bijna klassieke en elegante beschrijving van de nature-nurture interactie.
– Kinderen en gedragsproblemen. Een biopsychologisch model met richtlijnen voor diagnostiek en behandeling. Lisse (Swets & Zeitlinger) laatste druk 2012 (rijk boek, vooral ook voor diegenen die met gedragsstoornissen te maken hebben. Delfos is in Nederland een pionier; zie ook haar boeken over bijvoorbeeld autisme; niet het laatste woord, maar een belangrijke bijdrage.)
Eliot, Lise, Pink Brain, Blue Brain. How small differences grow into troublesome Gaps – and what we can do about it. Oxford 2009
Goleman, Daniel Destructieve emoties. Een dialoog met de Dalai Lama Amsterdam/Antwerpen Met bijdragen van Richard J. Davidson, Paul Ekman, Mark Greenberg, Owen Flanagan, Matthieu Ricard, Jeanne Tsai, Somchai Kusalacitto, Francisco J. Varela, Alan Wallace, Thupten Jinpa en de Dalai Lama. (Uitgeverij Contact 2003)
Verslag van een uitvoerige discussie tussen vooraanstaande westerse neurobiologen, psychologen, filosofen en boeddhistische monniken over de overeenkomsten en verschillen tussen de westerse en boeddhistische psychologie. Anders dan de titel doet vermoeden gaat het boek ook zeer uitvoerig in op het benadrukken van positieve gevoelens, mededogen en de manier waarop destructieve emoties kunnen worden gehanteerd. Verslag van de 8e ‘Mind & Life’ conferentie waarin de Dalai Lama en andere Tibetaanse en/of boeddhistische geleerden hun kennis en ervaringen met wetenschappers uit ‘het westen’ uitwisselen. Met de boeken van Damasio en Gurian heeft dit uitzonderlijk open en constructieve boek mijn gedachten over hoe beter om te gaan met jongens een heel stuk verder geholpen.
Gravesteijn, Carolien & René Diekstra (red.), Jongens & Meisjes. Zoek de verschillen?! Special Opvoeden en Wetenschap met bijdragen van o.a. Richard Fletcher, Betsy v.d. Grift, Jelle Jolles, Louis Tavecchio, Jakop Rigter, Lauk Woltring, e.v.a. (van Gorcum) 2013
Brengt de stand van zaken in het denken over sekseverschillen (en hoe daar adequaat op in te spelen) heel aardig in beeld. Thema’s als leren, breinontwikkeling, eetgedrag, depressie, het belang van vaders, zelfbeschadiging en nog meer.
Grift, Betsy van de, De kleutervriendelijke school 2020 (uitgeverij OMJS, Helmond)
Een sterk boek waarin van de Grift reeds langer bestaande inzichten uit de pedagogie (bijv. van Piaget, Montessori, Fröbel, Vygotsky) soepel integreert met meer recente kennis uit de neuropsychologie: niet alleen illustratie van wat eerst vooral visie en uit praktijk & observaties geboren theorie was, maar nu ook uitgebreid met nieuwe kennis en aandachtspunten. Het bevat 5 delen: ‘kleuter zijn’, ‘Wat weten we van het kleuteronderwijs?’, ‘Soorten kwaliteitsoordelen’, ‘De goede dingen goed doen’ en ‘Deugt ons onderwijs aan kleuters?’
Het is helder en soepel geschreven en geeft inzicht in de situatie en in wat er nodig is met goede voorbeelden. In mijn ogen een ‘must’ voor leerkrachten in het kleuteronderwijs, leidinggevenden, besturen, inspectie, ambtenaren, beleidsmakers en politici met onderwijs in hun portefeuille. Ook wie in de hogere klassen van het basisonderwijs werkt doet er goed aan dit boek te lezen omdat zij met van de Grift kunnen zien wat er aan hun inspanningen voorafgaat en hoe zij dáár op kunnen afstemmen.
Gurian, Michael, Boys and Girls Learn Differently! A guide for Teachers and Parents San Francisco Jossey-Bass 2001 (Inmiddels een klassieker. ‘Zeer Amerikaans’: pragmatisch en optimistisch. Biedt veel overzicht over relevante verschillen in aanleg tussen jongens en meisjes, en hoe daar eventueel op in te spelen, gedifferentieerd naar verschillende leeftijdsfasen. In 2009 (NL 2011 ) is een vervolg verschenen in 2 delen: Boys & Girls in primair en secondair onderwijs, zie hieronder. De meer praktische hoofdstukken (veruit het grootste deel van het boek) kan ik zonder meer aanbevelen en getuigen van veel praktische wijsheid (zie ook: www.gurianinstitute.com)
Gurian, Michael & Kathy Stevens,
– The Minds of Boys. Saving Our Sons from Falling Behind in School and Life (San Francisco Jossey-Bass 2005) Zeer sterk aanbevolen, eigenlijk een must. Na veel eerdere boeken van zijn hand, zie o.a. hierboven, steeds meer to the point en zeer praktisch. Gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar de verschillende ontwikkeling van het mannelijke en vrouwelijke brein en hoe daar in onderwijs en opvoeding goed op in te spelen. Hoofdstukken over o.a. pré-school periode, opvang, basisonderwijs, voortgezet onderwijs, schoolvakken als lezen, schrijven, andere taalvakken, wiskunde, speciaal onderwijs, extra ondersteuning, motivatie, rol van ouders en leraren, de meer gevoelige jongens. Het staat er allemaal in en vaak zeer goed. Vooral brainbased education. Meer beweging wordt in alle stukken sterk aanbevolen maar blijft weinig uitgewerkt. (Zie daarvoor eerder Rots en Water van Freerk Ykema, hieronder genoemd). Omgevingsinvloeden zoals de vader-moeder-zoon-driehoek en verdere socialisatie bijvoorbeeld via media, reclame en de druk van de arbeidsmarkt komen nauwelijks aan bod. Goedkoop verkrijgbaar via bijv. amazon.com (zie ook: www.gurianinstitute.com)
– Boys & Girls. Strategieën voor Onderwijs aan Jongens en Meisjes in het basisonderwijs. Paperback, 276 pagina’s, kleur. introductie door Lauk Woltring Ik drong aan op, en assisteerde bij de vertaling in het Nederlands. Uitgeverij OMJS (Onderwijs Maak Je samen), Helmond, 2011. ISBN 9789081461368 (oorspronkelijk: Strategies for Teaching Boys & Girls (San Francisco Jossey-Bass/Teacher 2008) Deel 1 Elementary Level (Grades pre-Kindergarten-5. Op de website van OMJS staat een hele reeks artikelen over dit boek.
– Boys & Girls. Strategieën voor Onderwijs aan Jongens en Meisjes in het Voortgezet Onderwijs (Oorspronkelijk San Francisco Jossey-Bass/Teacher 2008) door Michael Gurian, Kathy Stevens en Kelley King. In 2011 ook door Uitgeverij OMJS vertaald en in Nederland uitgebracht. Ook hier met een introductie door mij. Ik assisteerde bij de vertaling in het Nederlands. Op de site van OMJS staan inmiddels ook artikelen over jongens in het VO en VMBO. In deze werkboeken met uitzonderlijk veel praktische tips worden de twee bovengenoemde boeken van Gurian up to date uitgewerkt. Ook sterk aanbevolen.
Hartman. Deborah (ed.), Educating Boys. The Good News, Newcastle (Aus.) 2006. in: Insight from a selection of papers presented at the 4th Biennial ‘Working with Boys, Building fine Men’ Conference, Melbourne 2005. (Family Action Centre, University of Newcastle 2006) Verkrijgbaar via: www.newcastle.edu.au/centre/fac/
‘State of the art’ boek (2006) met voorwoord van Steve Biddulph bevat uiteenlopende bijdragen van 40 leidende werkers uit de praktijk en de wetenschap rond het thema opvoeding en begeleiding van jongens en geeft een goed overzicht waar zoal aan te denken valt rond deze thematiek. Niet gedateerd in die zin dat het veel practische tips bevat. Sterk aanbevolen.
Janssen, Gerard, ZOONS! Handleiding voor moeders (2009 Uitgeverij Snor, www.uitgeverijsnor.nl, Utrecht). Ironisch, tongue-in-cheek, voor op de leestafel. Lekker overdreven, maar zeker niet verkeerd. Klein boekje, niet duur, veel tips, luchtig, niet al te problematisch, maar sterk aanbevolen, als achtergrond bij trainingen veel gebruikt in de kinderopvang, maar ook een leuk cadeau voor jonge ouders. (Op de achtergrond heb ik – LW – hier ook aan meegewerkt). Van de zelfde schrijver/uitgever verscheen in 2008 Dochters! Handleiding voor vaders.
James, Abigail Norfleet, Teaching the male brain. How boys think, feel and learn in school. Sage, Thousand Oaks (Cal.), 2007. Titel is duidelijk. James is voorvechtster van singe-sex-schools. Iets waar ikzelf (LW) zeker geen voorstander van ben (zie mijn tekst over al dan niet gescheiden onderwijs), maar desalniettemin een boek met veel onderbouwde en duidelijke aanwijzingen hoe in te spelen op de eigen ontwikkeling van jongens.
Jolles, Jelle, (e.a.)
– Ellis en het verbreinen. Over hersenen, gedrag en educatie. 2011 (Neuropsych Publishers, Amsterdam-Maastricht. p/a LEARN!, v.d.Boechorststraat 1, 1081 BT AMSTERDAM, brein@psy,vu.nl)
Geschreven t.g.v. de oratie van Jolles als hoogleraar aan de VU te Amsterdam op 17-9-2010. 2e en uitgebreide druk voorjaar 2011. Jolles verbindt wetenschappelijk onderzoek en de praktijk en gaat zonder onnodig en storend ‘ge-hype’ grondig in op belangrijke verschillen tussen jongens en meisjes en hun invloed op de manier waarop zij leren. Van groot belang voor ieder die zich bezig houdt met brein, educatie, leren en denken. En gelukkig ook met soms wat fun. Veel aandacht voor de plasticiteit van het brein en hoe daar goed op in te spelen. (Een hele verlichting naast de hype rond Swaab’s reductionistische boek ‘Wij zijn ons brein’ uit 2010 en Mark Mieras ‘Ben ik dat?‘, evenzeer reductionistisch: “Jij bent je brein, en dat is het”.)
– Het tienerbrein. Over de adolescent tussen biologie en omgeving Amsterdam University Press 2016 ca.360 pagina’s ISBN 978 94 6298 398 4. Het belang van dit integrale boek over de ‘normale’ ontwikkeling van adolescenten met tal van aanwijzingen hoe hen te motiveren en te ondersteunen, is nauwelijks te overschatten. Klik op de titel voor een uitvoeriger recensie.
Jolles Jelle en Judith Keizer (Centrum Brein & Leren, VU) ‘Cognitief en non-cognitief presteren van jongens en meisjes in mbo en ho: Een neuropsychologisch perspectief’ Hoofdstuk 3 in: Barbara Belfi, Mark Levels & Rolf van der Velden (Red.) De jongens tegen de meisjes. Een onderzoek naar verklaringen voor verschillen in studiesucces van jongens en meisjes in mbo, hbo en wo. (Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt, Universiteit Maastricht, Centrum Brein & Leren, Vrije Universiteit en Center for Higher Education Policy Studies, Universiteit Twente November 2015
Jolles, Jelle, Leer je kind kennen. Over ontplooiing, leren, denken en het brein 2020 Amsterdam/Antwerpen Uitgeverij Pluim.
Weer een bijzonder leesbaar en up-to-date boek over wat er op basis van recente onderzoeken te vertellen is over de bijzondere tijd van de adolescentie: werk in uitvoering. Jolles toont zich naast neuropsycholoog ook ontwikkelingspedagoog met een zeer verhelderend deel over de naar leeftijd verschuivende taken en rollen van de opvoeder. In een apart deel gaat hij ook in op ‘Omgevingsfactoren, jongens en meiden’.
Kindlon, Dan & Michael Thompson, (2000) Het Kaïnsteken. De noodzaak van emotionele ontwikkeling van jongens. Haarlem (Aramith) (Een klassieker. Ook een hele tijd geleden geschreven, maar onverminderd actueel. Amerikaans, geeft veel inzicht in hoe zich bij jongens wrok kan ontwikkelen en hoe zich dat kan uiten; wetenschappelijk stevig onderbouwd, gaat diep in op praktijkvoorbeelden, tot en met de beruchte campus shootings)
King, Margaret & Dan Gartrell ‘Building an Encouraging Classroom with Boys in Mind’ in Young Children, july 2003. Hierin worden vooral zeer praktische consequenties getrokken uit al hetgeen recent in de ontwikkelingspsychologie, socialisatietheorie en neurobiologie bekend is geworden over jongens. Veel tips.
Kraemer, Sebastian, ‘The fragile male’ in British Medical Journal 23 – 12 -2000 nr. 321 pag. 1609-1612. Deze verzameltekst over de kwetsbaarheid van de mannelijke foetus, baby, kleuter, jongens en jonge mannen met een systematisch overzicht van wat tot dan toe is gevonden, heeft nog steeds niets aan betekenis verloren, integendeel. Ik heb sterk de indruk dat dit soort onderzoek de afgelopen jaren her en der te weinig aandacht heeft gekregen. Reden? Ik weet het niet, ik vermoed ideologische motieven, kennis over biologische en (te bewerken!) aanlegfactoren is wellicht niet welkom tenzij het past binnen het overwegende gender vertoog met nadruk op meisjes en LGHBTIQ). https://www.researchgate.net/publication/12205044_The_fragile_male
Kraemer, Sebastian, ‘Notes on the fragile male’ in International Journal of Epidemiology 2017 http://sebastiankraemer.com/docs/Kraemer%20notes%20on%20the%20fragile%20male%202017.pdf
Mullohand, Judith, Meeting the demand for male primary teachers? (Australian Teacher Education Association Conference Papers 2001) Een Australische tekst over de opleiding van mannelijke leerkrachten voor het basisonderwijs, gaat met name ook in op motieven en onderwijspraktijken van mannelijke studenten in opleiding voor het basisonderwijs. zie Internet.
Palmer Cleveland, Kathleen, Lesgeven aan jongens die het moeilijk hebben op school. Methoden om er geslaagde leerlingen van te maken. (USA ASCD 2011, NL Bazalt 2013) PO en VO, georiënteerd op de Meyer-Briggs type testen en deelt kinderen in naar leerstijlen langs de assen Intuïtie-Begrip en Gevoel-Verstand. Deze indeling is omstreden, maar Palmer Cleveland komt desondanks tot zeer opmerkelijke vondsten t.a.v. de jongens die moeite met school hebben. Qua tips en aanwijzingen voor leerkrachten vergelijkbaar met Gurian c.s. Boys en Girls……(die nog meer aanwijzingen en tips geven), maar veel meer methodisch vormgegeven. I.t.t. Gurian weinig aandacht voor resultaten uit neuro-gedragswetenschappen, maar veel meer aandacht voor de inwerking van mannelijkheidscodes op jongens die daardoor gehinderd worden op school. Zeer aan te bevelen naast Gurian’s boeken.
Poulter, Stephan B., De vaderfactor. De invloed van je vader op je professionele en persoonlijke ontwikkeling. (US 2006, Ned. vertaling 2019).
De beginselen van de rol van vaders, hun belang, hun effect. In een deel over vaderschapsstijlen gaat hij in op de ‘carrière-vader’, ‘de tijdbom-vader’, de passieve vaderschapsstijl, de afwezige vader en de compassievolle mentor. Dit alles zowel t.a.v. zoons als dochters. De ‘moeder-factor’ is wel heel erg afwezig (in zowel de positieve als soms minder positieve zin) waardoor de vader-moeder-kind-driehoek wat uit beeld schuift. Zelf zie ik een belangrijke rol voor ‘de vader’ als ‘de eerste ander’ en behulpzaam voor het kind om zich los te maken en meer naar buiten te richten. Overigens niet strijdig met Poulter: een bijzonder verhelderend boek.
Reeves, Richard, Of boys and Men. Why the modern male is struggling, why it matters, and what to do about it. (2022),
Boek van het jaar in The Economist en Daily Mail. Reeves werkte eerst in het (Amerikaanse) Brookings instituut, maar richtte in ’22 het nieuwe American Institute of Boys and Men op. Google op zijn naam of het Institute en je vind je veel interessante teksten waarin o.a. klasse en diversiteit een grote rol spelen. Sterk aanbevolen Reeves heeft de steun, het geld en de mensen om het onderzoek te doen dat ik zou willen doen, maar ik mis de middelen en energie (ik ben nu 50 jaar actief op dit gebied en blijf mijn opvattingen veranderen als er nieuw onderzoek opduikt)
Rowe, Kenneth & Katherine, What matters most: Evidence based findings of key factors affecting the educational experiences and outcomes for girls and boys throughout their primary and secondary schooling ACER, Melbourne/Camberwell (Victoria, Australia) May 2002.
Minder bespiegelend dan veel teksten op het gebied van gender; neemt afstand van postmoderne deconstructie verhalen en van overmatige nadruk op globale omgevingsfactoren; doet recht aan biologische verschillen zonder ze te verabsoluteren en concentreert meer op directe docent-leerling interacties. O.a. over verschillende ontwikkeling van taal (tempo) bij jongens en meisjes. Bijzonder veel literatuurverwijzingen naar concreet onderzoek; invloedrijk in Australië. Deze en andere teksten van de Rowe’s zijn te downloaden via www.acer.edu.au.
Sax, Leonard Boys adrift. The five factors driving the growing epidemic of unmotivated boys and underachieving young men. New York 2007 (Basic Books).
Schrijver van ‘Why gender matters’. Een van de vele boeken uit de US over deze thematiek. Maakt eens te meer duidelijk hoezeer wij in Nederland in feite achter liggen in de erkenning van het feit dat er in onze cultuur iets met de ontwikkeling van jongens grondig aan het misgaan is. Deze schrijver pleit nogal sterk voor singe-sex schools. Ik ben daar duidelijk géén voorstander van (voor veel jongens en meisjes een rámp, hun stijlen en behoeften overlappen elkaar sterk, de wereld is niet in te delen in mannen en vrouwen, jongens en meisjes kunnen m.i. beter samen opgroeien) al kun je op sommige terreinen wellicht zinnig experimenteren naar leerstijl. Toch een aanbevelenswaardig boek. Sax maakt goed duidelijk waar de problemen liggen; over de oplossingen kan worden gedebatteerd.
Sijben, Anja (red.) De ideale man. Waar is hij… Wie is hij… Waar blijft hij? Amsterdam 2014 (verschenen januari 2015)
Een uniek, mooi vormgegeven en interessant boek. Anja Sijben waar ik ook aan mocht bijdragen (beeldend kunstenaar) heeft wetenschappers en beeldend kunstenaars rondom dit thema bij elkaar gebracht. Sterke, inhoudelijke en persoonlijke teksten van wetenschappers/schrijvers die de verschillende kanten van het thema belichten, gecombineerd met mooi, intrigerend visueel materiaal van beeldend kunstenaars. https://www.facebook.com/pages/The-ideal-man-project/170240493170511?ref=hl ISBN: 978-94-6228-545-3 Uitgever: Digitalis Afmetingen: 21×21 cm, Aantal pagina’s: 80, Soft cover Consumenten prijs: 15,- incl. 6% BTW, excl. verzendkosten (in NL 4,50). Nu bestellen bij: anjasijben@hotmail.com 06-10904329
Spence, Christopher M. The Joys of Teaching Boys. Igniting writing experiences that meet the needs of all students. Pembroke Publishers Limited, Markham, Ontario Canada, 2008. ISBN 978-1-55138-230-2. Ruim 100 (A-4 format). Aan te bevelen; vooral over taalontwikkeling, lezen en schrijven, m.n. ook voor primair onderwijs. Zeer praktisch. Genuanceerde discussie over al dan niet gescheiden onderwijs jongens-meisjes. Minder ideologisch geladen dan veel NL-discussie, maar vergelijking van praktijk, cijfers, onderzoek, en discussiepunten.
Tavecchio, Louis,
– ‘Seksespecifieke socialisering niet alleen voor meisjes nadelig’ In Anja Meulenbelt e.a., De eerste sekse: Meningen over mannelijkheid (pp. 47-66). Amsterdam 1998 (Van Gennep). Update van oudere tekst, o.a. over de oververtegenwoordiging van jongens in het speciale onderwijs.
– ‘Risico nemen, grenzen verkennen: over moeilijke jongens in een gefeminiseerde samenleving’ in Ex. Carine Opvoeden, wat kun je? Over de ontwikkeling van ouders en kinderen (pp.113-122) Amsterdam 2007
– ‘Kinderopvang als opvoedingsmilieu. Wat zijn de effecten en wat betekent het voor jongens?’ in Koops, Willem, Bas Levering en Mischa de Winter (red). Opvoeding als spiegel van de beschaving. Een moderne antropologie van de opvoeding (pp.180-194) Amsterdam 2008
– ‘Jongens en meisjes. De invloed van het sekseverschil‘. In René Diekstra en Malou van Hintum (red.), Opvoedingscanon. Omdat over kinderen zoveel meer te weten valt (pp. 98-101). Uitgeverij Bert Bakker (2010)
– Tavecchio, Louis (2012) De benadering van jongens en meisjes in de kinderopvang. Diversiteit of vooringenomenheid? Kind en Adolescent Review, 19 (3), 310-314.
– Tavecchio, L., & Polanen, M., van (2013). Het belang van mannen in de kinderopvang. In C. Gravesteijn & R. Diekstra (Eds.), in: Jongens & meisjes: zoek de verschillen?! (pp. 42-55) Assen: Van Gorcum.
– Tavecchio L. De betekenis van positief betrokken vaderschap (Scholingsdag GGD Zeeland 29-5-2017) (uitvoerige Powerpoint met veel bronnen)
Vandermassen, Griet, (2019) Dames voor Darwin. Over feminisme en evolutietheorie Amsterdam/Antwerpen (Houtekiet).
In deze grondige update van Darwin voor dames (2005) verkent schrijfster het spanningsveld tussen het feminisme en de biologische wetenschappen en bindt zij de strijd aan met het Bio-aversie’ in het feminisme zonder dat zij vervalt in de traditionele reducties en stereotypen. In deze zorgvuldig opgebouwde en stevig gedocumenteerde studie legt ze ons opnieuw een ‘evolutionair geïnformeerd feminisme’ voor dat haar analyses baseert op alle relevante wetenschappelijke informatie en niet alleen op ideologisch of politiek gewenste bevindingen.
Veendrick, L., Tavecchio, L., & Doornenbal, J. (2004). Jongens als probleem. Inleiding bij het themadeel. Pedagogiek, 24 (1), 12-22.
Wateren, Dick van der,
- (2016) Verwondering. Leren creatief en kritisch denken door vragen te stellen Ten Brink, Meppel
- (2020) De denkende klas. Motiveer je leerlingen door samen met hen vragen te stellen en na te denken. Lannoo Campus, Tielt
Whitmore, John, Succesvol coachen. Coachen: de managementstijl voor betere prestaties van individu en team (Nelissen, laatste herziene druk 2010).
Whitmore, grondlegger van het moderne coachen, is voor hij dit internationaal erkende handboek schreef vooral bekend geworden door zijn ‘Inner Sport’ coaching en de introductie van coaching in het bedrijfsleven. Whitmore (overleden in 2017 en bijna tot het laatst actief) heeft veel te bieden aan ieder met interesse in het coachen van mensen en hen te helpen het maximum uit hun leven en hun talenten te halen. Hij start bij het bewustzijn van omgeving en het ‘zelf-in-de-omgeving’ alsmede het geven en hebben van verantwoordelijkheid en dat impliceert het hebben van keuzes. Vervolgens leidt Whitmore de lezer via Effectief vragen stellen en Actief Luisteren door allerlei processen: Doelen vaststellen, exploreren van de Huidige Situatie, het vinden van nieuwe Mogelijkheden en het uitzoeken van Wat? Wanneer? Welke stappen? Met Wie en uiteindelijk de eigen Wil.
Het was een voorrecht om met Whitmore samen te werken in het Europese Hermes project (Ontwikkeling van de rijopleiding van instructie naar coaching). Een inspirerende man die met zijn werk vér over plat winstmanagement heen reikt naar succes, leren en plezier in het leven. In de laatste druk bepleit hij niet alleen fundamentele transformaties van management in allerlei organisaties maar onderzoekt hij ook het belang van emotionele intelligentie en de opkomende belangstelling voor spirituele intelligentie voor coaching. Whitmore werkte zijn waarnemingen niet erg expliciet uit langs genderlijnen, maar is zich er terdege van bewust dat met name mannen, meer nog dan vrouwen, hard toe zijn aan de ontwikkeling van een meer coachende dan instruerende of zelfs commanderende stijl. Sterk aanbevolen. Een tekst die illustratief is voor zijn denken (toegepast: coaching in verkeersopleidingen) vindt u hier.
Woltring, Lauk,
– (1988) Jongens tussen branie en verlegenheid. Sekse-specifiek werken met jongens. Culemborg (Lemma) Met bijdragen van Trefor Lloyd, Franz-Gerd Ottemeier-Glücks, Mike Moojen, Wim kersten en Eelco Damen
– (1995, 2017) Dat maak ik zelf wel uit!? Werken met jongens: pedagogiek met gevoel voor sekse- en genderverschillen. Inspelen op aanleg, socialisatie en rijping.’ Coutinho Bussum 1995. Najaar 2017 verscheen de 6e herziene en aangevulde druk in eigen beheer (net als 2e t/m 5e druk)
– (2019) De ontwikkeling van Jongens in het onderwijs. Context en praktijk van primair tot en met hoger onderwijs Door: Lauk Woltring & Dick van der Wateren (red.) met Gerda Geerdink, Dolf Hautvast, Klaas-Wybo van der Hoek, Meinte Hornstra Moedt, Ineke Oenema, Henno Oldenbeuving, Louis Tavecchio & Johan Vermeer en een voorwoord van Jelle Jolles. Lannoo/Campus (juni 2019), 2e licht gewijzigde druk december 2019, 3e druk december 2022)