Tot begin jaren ’90 richtte ik mij vooral op de socialisatie van jongens, opvoeding, het beeld in de media en andere culturele achtergronden waarbinnen zij zich ontwikkelen (al hield ik een opening voor verklaringen en inzichten in de nieuwe opkomende neurobiologie en neuropsychologie). In 1993 verscheen (uit het Deens) van Gideon Zlotnik, dir. Psychiatrisch Academisch Ziekenhuis te Kopenhagen, Ferme Jongens, Stoere knapen, waarin de biologische en neuropsychologische dimensies van de ontwikkeling van jongens en meisjes werd behandeld. Ik wisselde e.e.a. met hem uit en hield vanaf toen veel wetenschappelijke literatuur bij inzake de soms verschillende ontwikkeling van jongens en meisjes, overigens in wisselwerking met hun omgeving. Vanaf ongeveer 1998 begon in de VS grote belangstelling voor het thema ‘Jongens’ te ontstaan en leerde ik bijvoorbeeld veel van Gurian en de door hem aangehaalde onderzoekers. In 2002 plaatste ik op deze site een overzicht van alle gevonden relevante items en dat werkte ik vaak bij. Later is er echter zoveel (beter geïnformeerde) vakliteratuur verschenen en heb ik die tekst verwijderd.
Wie die tekst nog eens wil inzien kan mij daarom vragen. Zij biedt behalve een visie op rijping en de wisselwerking tussen aanleg en omgeving (epigenetische ontwikkeling) ook twee grote schema’s van relevante items op dit snel groeiende gebied: (1) diverse delen van het brein en hormonale functies waarin verschillen tussen jongens en meisjes zijn waargenomen en (2) een overzicht van verschillen in de neurobiologische en neuropsychologische ontwikkeling van jongens en meisjes naar leeftijdsfasen.
Geïnteresseerden verwijs ik naar mijn literatuuroverzicht (met korte beschrijvingen of recensies). Het boek dat ik in 2019 schreef met anderen: De ontwikkeling van jongens in het onderwijs. Context en praktijk van primair tot en met Hoger Onderwijs biedt in de hoofdstukken 1 en 13 een samenvatting van nu bekende inzichten. Zie ook:
- Eliot, Lise, Pink Brain, Blue Brain. How small differences grow into troublesome Gaps – and what we can do about it. (Oxford 2009)
- Gurian, Michael, Kathy Stevens en Kelley King Boys & Girls. Strategieën voor Onderwijs aan Jongens en Meisjes in het basisonderwijs. (2008, NL 2011)
Idem: Boys & Girls. Strategieën voor Onderwijs aan Jongens en Meisjes in het Voortgezet Onderwijs (2008, NL 2011) - Jolles, Jelle, Tienerbrein. Over de adolescent tussen biologie en omgeving (Amsterdam 2016) Zie ook mijn bespreking.
- Jolles, Jelle. Leer je kind kennen. Over ontplooiing, leren, denken en het brein (Amsterdam 2020) Met hierin de verschillende taken en rollen van de opvoeder en een duidelijk deel ‘Omgevingsfactoren, jongens en meiden‘ (actueel, zeer aan te bevelen).
- Grift, Betsy van der, Jongensbrein/Meisjesbrein. Over genderverschillen en -strategieën voor onderwijs en kinderopvang (SWP Amsterdam 2016) Ook dit gaat vooral tot en met de kleuterleeftijd.
- Grift, Betsy van der, De Kleutervriendelijke School (OMJS, Helmond 2020) Kennis van neuropsychologische ontwikkeling loopt door dit boek heen. Zie ook mijn bespreking
- Grift, Betsy van der, Peuteren en kleuteren. De breintheorie over het leren van het jonge kind. (2023, Een vérgaand geactualiseerde heruitgave) via internet verkrijgbaar. Ze ook mijn bespreking.
- Woltring, Lauk ‘Opvoeding en sekseverschillen bij baby’s, peuters en kleuters’ in: Bakel, Hedwig van, Roel de Groot en Jan van der Ploeg (red) Van klein tot groot. De ontwikkeling van het jonge kind. (Garant, Apeldoorn, Antwerpen 2012) Nog steeds actueel en veel gebruikt.