Search

Lauk Woltring

Zo rond 2010/2011 werd de discussie over de achterstand van jongens in het onderwijs en de oorzaken daarvan in allerlei media een belangrijk item. Sommigen accepteren deze achterstand (‘gewoon‘, ‘omdat het zo is’), anderen hebben de resultaten van de discussies enigszins laten doordringen in hun dagelijkse schoolpraktijk. Lange tijd werd het item slechts gerelativeerd en áls het al van belang was mocht het bij voorbaat niets met ‘vrouwen voor de klas’ te maken hebben. Vrij breed wordt nu wel erkend dat er inderdaad sprake is van achterstand, en dat hierbij meerdere oorzaken zijn aan te wijzen.  Beleidsmaatregelen zijn er echter nauwelijks genomen. Wel heeft de Stichting Leerplan Ontwikkeling http://handreikingjongensmeisjes.slo.nl/(SLO) in 2015 een handreiking J/M uitgebracht, waar ik mij wel in herken maar waarin de achtergronden van achterstanden onderbelicht blijven.

In 2019 verscheen: Woltring & v.d. Wateren e.a. De ontwikkeling van Jongens in het onderwijs. Context en Praktijk van Primair tot en met Hoger onderwijs. Met een voorwoord van Jelle Jolles (Lannoo Campus, 3e druk 2022)

Achterstand van jongens in het onderwijs en de feminisering van het onderwijs

Jongens en meisjes scheiden in het onderwijs?

In augustus 2011 werd een oud debat weer nieuw leven ingeblazen door Wim Kuiper, voorzitter van de Be­stu­renraad Christelijk Onderwijs, nu met als aanleiding de achterblijvende resultaten van jongens in het onderwijs en met beroep op inzichten uit de neurowetenschappen.  Experimenten begeleid door goed onderzoek zijn natuurlijk prima. Het is echter een louter organisatorische maatregel die op zich nog weinig oplost, met zowel mogelijkheden als valkuilen. Daarom enige kanttekeningen mijnerzijds, en dan ga ik nog voorbij aan sociaal-culturele factoren, zoals de al dan niet aanwezige vader en andere mannelijke voor­beelden (meer hierover elders op deze site). Hier een pleidooi om leerlingen waar nodig af en toe in te delen naar leerstijlen en niet naar sekse. (NRC aug. 2011) Dat er dan af en toe groepjes ontstaan waarin meer jongens of meer meisjes zitten, ok, prima, maar leg het niet teveel vast. Ik beschouw dit nu -begin 2015 – als mijn meest complete en samenvattende bijdrage rond de positie van jongens in het onderwijs.

Op 23 februari 2011 verscheen er nieuw onderzoek (ROA, Universiteit Maastricht) over de achterstand van jongens in het voortgezet onderwijs, waarbij met name de schoolvaardigheden en de eisen van het studiehuis centraal staan. (Hierin wordt zijdelings opnieuw gewezen wordt op het mogelijke belang van de invloed van feminisering van het onderwijs). Ook verscheen  er o.a. een studie van Jelle Jolles en Judith Keizer (Centrum Brein & Leren VU, Amsterdam) over cognitief en non-cognitief leren van jongens en meisjes in MBO en HO (een neuropsychologisch perspectief) In: De jongens tegen de meisjes. Een onderzoek naar verklaringen voor verschillen in studiesucces van jongens en meisjes in mbo, hbo en wo (Belfi, B., Levels, M., & van der Velden, R, redactie). Rapport voor het ministerie van OCW, 19 november 2015, ISBN 978-90-5321-542-5.

Elders op deze site: ‘Mannen in de kinderopvang en het onderwijs’, een uitvoerig stuk met achtergronden en reacties op eerdere discussies.

Met de titel Zin in een verfrissende duik? organiseerde uitgeverij ‘Onderwijs maak je samen’ op 17 maart 2010 een conferentie in Deurne met o.a. een inleiding door Lauk Woltring over Jongens en meisjes in het onderwijs. Deze organisatie maakte een E-college met interview over jongens in het onderwijs in 2009.

Een filmpje met interview over jongens in het onderwijs n.a.v. emancipatie bijeenkomst Het Godinnenspektakel 9/2/09 (https://www.youtube.com/watch?v=ayXICdFkR3E)

Conferentie ‘Jongens in beeld’  Op 23 november 2009 was er in Utrecht de conferentie ‘Jongens in beeld’ (een co-productie met het toenmalige APS). Een succesvol event, deelname was flink gespreid over PO en VO, ondersteuning en besturen, ambtenaren van OC&W en een enkel Kamerlid. Zie ook:  http://omjs.onderwijsdatabank.nl/75225/lezing-jongens-in-beeld-video/
Het heeft er veel van weg dat het thema ‘Jongens in en om het onderwijs’ niet langer kan worden gebagatelliseerd. Achteraf hadden velen het gevoel aanwezig te zijn geweest bij het begin van ‘something bigger to come’.

Feminisering Onderwijs in de media (vanaf juli 2010)
In de media verschenen enige berichten die afbreuk doen aan de discussie over de achterstand van jongens in het onderwijs en de feminisering van het primaire onderwijs. Op 6-7-’10 was er een ANP-bericht op de Volkskrant website n.a.v. het ITS-rapport ‘De onderwijsachterstand van jongens’. Dit ANP-bericht was ongenuanceerd en op onderdelen onjuist vergeleken met het rapport en het persbericht van de Nijmeegse universiteit. Zo werd badinerend over Rots en Water gesproken als een uit Australië overgewaaid programma, terwijl dit programma nota bene in Nederland is ontwikkeld door Freerk Ykema en vandaaruit naar Australië is overgebracht. Een reactie hierop werd door de Volkskrant niet geplaatst. Op 15-7-’10 verscheen er een hoofdredactioneel commentaar in NRC, weer n.a.v. het ITS-rapport, waarmee men korte metten wilde maken aan ieder verder debat over de invloed van de feminisering van het onderwijs. Mijns inziens trachtte men de klok weer jaren terug te draaien. Ook hier werd een uitvoeriger reactie na enig heen en weer niet geplaatst. Ook in het schoolblad (AOB) verscheen een artikel dat de hele thematiek overboord wilde zetten, hierin gelukkig wel ruimte voor reacties, o.a. door Lydia Sevenstern en Ingrid Schouten. Gezien het belang van deze discussie reageer ik ook op deze site.

Nieuwe literatuur in Nederland: Michael Gurian en Kathy Stevens schrijven prachtige boeken over onderwijsstrategieën die zowel jongens als meisjes recht doen. Begin 2011 heeft ‘Onderwijs maak je samen’ i.s.m. Lauk Woltring een van hun boeken uitgegeven: Boys & Girls, Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs  Zie verder ook een introductie bij dit boek en de pagina literatuur/overige schrijvers (vooral: Gurian – goede start -, Gurian & Stevens, Hartmann, Mullohand, Rowe, Spence en Ykema). Eind 2011 gevolgd door Gurian Deel II Boys & Girls, Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs. Hier ook een link naar de inleiding.

De ideale jongensschool (en de ideale meisjesschool)
Interview door Ditty Eijmers voor J/M magazine juli 2010. Licht bewerkt n.a.v. plaatsing op deze site, met toestemming van auteur.

Eind 2016 publiceerde Jelle Jolles Het tienerbrein. Over de adolescent tussen biologie en maatschappij waarin hij volop en genuanceerd recht doet aan de verschillen tussen de meeste jongens en de meeste meisjes, en gaat daarin met name ook diep in op jongens en meisjes in het onderwijs